วันอังคารที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2552

เคมีกับชีวิต



ตอนอาหารหลัก



บทนำ
สุขภาพที่ดีไม่ได้ขึ้นอยู่กับอาหารที่กินเข้าไปเพียงอย่างเดียว การใช้ชีวิตประจำวันและนิสัยก็มีผลต่อจิตใจ การออกกำลังกายเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้สุขภาพดีและมีผลต่อปริมาณอาหารที่ร่างกายได้รับ อาหารที่รับประทานในแต่ละวันจะเป็นภาพสะท้อนของส่วนประกอบของร่างกาย ทั้งนี้เนื่องจากร่างกายประกอบด้วยน้ำเป็นส่วนใหญ่ที่เหลือเป็นของผสมจากสารชีวเคมีและสารอินทรีย์ ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต ไขมัน โปรตีน ซึ่งมีปริมาณมาก ส่วนน้อยจะเป็นเกลือแร่และวิตามิน นอกจากนี้ก็มีพวกผัก อาหารเหล่านี้จะเป็นแหล่งพลังงานของร่างกาย รวมทั้งเป็นสารเคมีสำหรับการเจริญเติบโตของเซลล์และซ่อมแซ่มอวัยวะส่วนที่เสียหาย อาหารหลักแบ่งได้เป็น 6 ประเภท คือ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน เกลือแร่ วิตามิน และน้ำ อาหารแต่ละประเภทก็มีบทบาทต่อสุขภาพที่แตกต่างกัน

คาร์โบไฮเดรต-พลังงานระยะสั้น
สารเคมีประเภทน้ำตาลและแป้งจัดเป็นแหล่งคาร์โบไฮเดรตที่สำคัญของร่างกาย การย่อยสลายสารเหล่านี้เริ่มจากน้ำลายในปากขณะเคี้ยวอาหาร การสลายของคาร์โบไฮเดรตจะใช้น้ำและเอนไซม์เป็นตัวเร่งได้น้ำตาลกลูโคสและฟรุคโตส ร่างกายจะนำน้ำตาลบางส่วนไปสร้างเป็นไกลโคเจนเพื่อเป็นแหล่งสำรอง เมื่ออยู่ในเซลล์ น้ำตาลกลูโคสและฟรุกโตสจะถูกออกซิไดส์เพื่อให้ได้พลังงาน ออซิเจนได้มาจากอากาศที่หายใจเข้าผ่านปอดและเข้าสู่กระแสเลือด คาร์โบไฮเดรตออกไซด์ถูกกำจัดออกโดยการหายใจออก คาร์โบไฮเดรต 1 กรัม จะให้พลังงาน 4 กิโลแคลอรี

ไขมัน-พลังงานระยะยาว
ไขมันและน้ำมันเป็นสารที่ไม่ละลายน้ำ แต่ละลายได้ดีในตัวทำละลายอินทรีย์ เช่น น้ำมันเบนซิน ในทางเคมีไขมันและน้ำมันเป็นไตรกลีเซอไรด์ที่ได้จากปฏิกิริยาระหว่างกลีเซอรอลกับกรดไขมัน เมื่อไขมันและน้ำมันถูกย่อยในร่างกายจะเกิดปฏิกิริยาไฮโดรลิซิส โดยมีเอฯไซม์ไลเปสเป็นตัวเร่งจะได้กรดไขมันและกลีเซอรอล กรอไขมันอาจถูกใช้ทันทีเพื่อให้พลังงาน เนื่องจากไขมันและน้ำมันถูกย่อยสลายได้ช้ากว่าน้ำตาล จึงเป็นแหล่งพลังงานระยะยาวได้ดี ไขมัน 1 กรัมให้พลังงาน 9 กิโลแคลอรี สารเคมีชนอหนึ่งที่ร่างกายสร้างจากไขมันคือ โคเลสเตอรอล



โปรตีน
โปรตีนได้จาก เนื้อ นม ถั่วและผลิตภัณฑ์จากนม ร่างกายต้องการโปรตีน 50-75 กรัมต่อวันขึ้นอยู่กับอายุและน้ำหนัก โปรตีนจะถูกย่อยสลายไปเป็นกรออะมิโนที่กระเพาะและลำไส้ กรดอะมิโนที่เกิดขึ้นร่างกายจะนำไปสร้างโปรตีนตัวใหม่ต่อ มากกว่าจะนำไปใช้เป็นแหล่งพลังงาน 1 กรัมโปรตีนให้พลังงาน 4 กิโลแคลอรี

วิตามินและเกลือแร่
สารเคมีเหล่านี้ร่างกายต้องการเพียงเล็กน้อย แต่เป็นสารเคมีที่สำคัญต่อร่างกาย เช่น ขาดวิตามินจะทำให้เกิดโรคเลือดออกตามไรฟัน

น้ำ
น้ำประกอบด้วย ไฮโดรเจน 2 อะตอมและออกซิเจน 1 อะตอม น้ำเป็นปัจจัยสำคัญในการดำรงชีพ ขาดอาหารหลายสัปดาห์ก็สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ แต่ขาดน้ำเกิน 2-3 วันไม่ได้ ดังนั้นให้ดื่มน้ำสม่ำเสมอและจำนวนมาก อย่าดื่มเพราะกระหาย